Een monumentale plek voor Oudheidkundige Vereniging

ERMELO – Eindelijk is er duidelijkheid over het oude pannenfabriekje van Knevel aan de Hamburgerweg. De restanten van het enige monumentale industriële erfgoed in Ermelo zijn gekocht door Ermeloër Eddy Bilder (54). De Oudheidkundige Vereniging Ermeloo mag het, na restauratie, huren.

Het was al jaren een wens van voorzitter Steven van Loo om de vereniging te huisvesten in een echt Ermelo’s monument. Nadat de Kohnstammschool in 2010 werd betrokken, een mooie link met Ermelo’s historie, kwam eind 2016 een kleine domper. Omdat de Kringloopwinkel ruimte te kort kwam, moest de OVE haar plek weer afstaan. Er werd naarstig gezocht en men kwam terecht bij het gymnastieklokaal naast De Croonenburgh. ,,Maar,’’ heeft voorzitter Van Loo altijd gezegd, ,,het is tijdelijk, want er komt een mooie plek aan.’’ Afgelopen week mocht Van Loo, tijdens de Eindejaarbijeenkomst van de OVE, bekend maken dat zijn wens ook echt gerealiseerd gaat worden. ,,Op het gebouw rust een maatschappelijk functie,’’ vertelt voorzitter Van Loo. ,,Reeds heel lang is het bestuur van Oudheidkundige Vereniging Ermeloo met Eddy in gesprek om de pannenfabriek, het enige industriële erfgoed in Ermelo, als onderkomen voor de vereniging aan te merken. Er is nu een principe akkoord dat dit werkelijkheid gaat worden.’’ Eddy Bilder, voormalig Ermelose wethouder, Tweede Kamerlid en tegenwoordig burgemeester van de gemeente Zwartewaterland is, zoals bekend, een liefhebber van erfgoed. Bilder heeft al meerdere historische panden gerestaureerd en daar wordt nu het pannenfabriekje uit 1910 aan toegevoegd.

Monument

,,Het pand stond al jarenlang te verkrotten,’’ vertelt Bilder. ,,Het is in oorsprong een aardig pandje. Een van de weinige kalkzandsteen panden in Ermelo en het enige industriële monument in Ermelo. Ik zie er een mooie uitdaging in het te behouden en weer een toekomst te geven.’’ Bilder komt uit een geslacht van aannemers. ,,Mijn opa deed in het midden van de vorige eeuw zaken met Knevel. Dus dat is wel een mooi idee. In 2019 is het 150 jaar geleden dat mijn betovergrootvader de aannemerij in ging. Ik vind het mooi om in dat jaar iets te doen met een historisch pand in mijn geboortedorp.’’
Evert Knevel (1865-1948), architect en ondernemer, begon in 1904 een kleine fabriek voor het fabriceren van cementstenen, putten, regenbakken etc.; de Ermelosche Cementsteenfabriek of - Industrie. In Ermelo werd in die tijd veel gebouwd en bouwmaterialen werden van elders aangevoerd. Knevel kwam op de gedachte dat het beter was om zelf de bouwmaterialen te vervaardigen. Als eerste plaatste Knevel een open planken schuurtje, maar het primitieve houten schuurtje werd al snel te klein en er verrees in januari 1910 in de nabijheid een grotere stenen schuur, zijn werkplaats, waar hij ook dakpannen fabriceerde.

Verbena

In 1948 werd een deel van de fabriek van Knevel omgebouwd tot ‘een inrichting voor het fabriceren van kleine ijzerwaren als sloten e.d.’. Dit deel van de fabriek werd vanaf dat moment in gebruik genomen door de Elect. Tech. Industrie en Handelsonderneming fa. J. Ch. Oor. Vanaf 1951 heette deze firma Metaalindustrie Verbena, vanaf 1956 Verbena’s Industrie & Handelsonderneming en nog later Verbena-Ermelo b.v. Oor bleef tot 2000 met zijn bedrijf aan de Hamburgerweg gevestigd. Na het overlijden van de heer E. Oor ging het perceel en de daarop staande pannenfabriek over naar de erven Oor.

Brand

Op zondagavond 19juli 1935 ontstond er een fikse brand in de Pannenfabriek, maar de brandweer kon erger voorkomen. Ook in mei 2014 ontstond er brand, maar nu brandde de fabriek bijna geheel af. Hoewel de schade aan het gebouw dusdanig ernstig was, dat sloop werd overwogen, is dit niet gebeurt. Twee jaar lang stonden de gebouwen onaangeroerd te wachten. Te wachten op…? Niemand die het wist. Wellicht hoopten de eigenaren er toch nog een mooi bedrag voor te krijgen van of de verzekering of de gemeente. Op een warme avond in mei 2016, bijna twee jaar na de eerste brand, rukte de Ermelose brandweer opnieuw uit naar een brand op het terrein van de pannenfabriek. Nu stonden ook de naastgelegen loodsen in de brand en de brandweer besloot het geheel gecontroleerd te laten uitbranden. Mogelijk vanwege vrijgekomen asbestdeeltjes werd besloten een hek om het gehele terrein te plaatsen. En weer stond het geblakerde pand onaangeroerd te wachten. Uiteindelijk kon Eddy Bilder dit gemeentelijk monument van de eigenaren overnemen.

Ambachtelijk

Hoewel het pand behoorlijk beschadigd is, blijft het een gemeentelijk monument omdat de gevels, die nog wel goed zijn, overeind zijn gebleven. Bilder: ,,De achtergevel was vroeger voorzien van een aanbouw, dat wil ik nu ook weer gaan doen. In de aanbouw komt de entree en de toiletvoorziening.’’ Hoewel de vergunningen nog moeten worden aangevraagd zijn de plannen al in een vergevorderd stadium. Omdat de Oudheidkundige Vereniging niet alle ruimte nodig heeft, is Bilder op zoek gegaan naar een medegebruiker. Bilder: ,,Die is gevonden, het gaat om een ambachtelijk bedrijfje. Uiteraard gaat Bilder, als bouwkundige zich volop met de restauratie bemoeien. ,,De tekeningen maak ik zelf, op basis van de oorspronkelijke blauwdrukken. Ik kom uit een aannemersfamilie en heb zelf ook bouwkunde gestudeerd. Het is leuk om weer eens met mijn oude vak bezig te zijn.,, Ook heeft Bilder al een aannemer benaderd. Natuurlijk een Ermelo’s bedrijf. Bilder: ,,De aannemer wordt Tony Geluk van Geluk Bouw uit Telgt.’’ De Oudheidkundige Vereniging Ermeloo zal de restauratie uiteraard nauwlettend volgen en kan niet wachten tot zij hun intrek mag nemen in dit historische pand.